Πέμπτη 22 Απριλίου 2010

Τετάρτη 21 Απριλίου 2010

Κυριακή 18 Απριλίου 2010

Είναι παραμύθια αυτά;

από το blog www.thinkinadvance.gr

Jan 20, 2007

Σαββατοκύριακο, και τι καλύτερο να κάνω από το να ασχοληθώ όσο περισσότερο μπορώ με τα παιδιά μου. Αγαπημένη τους ασχολία – τι άλλο; – τα παραμύθια.

Συνήθως διαβάζω χωρίς να δίνω και ιδιαίτερη σημασία στο τι διαβάζω.

Το παραμύθι για το οποίο θα πω στη συνέχεια όμως, μου κίνησε την περιέργεια για το τι λέει. Αφού το ξαναδιάβασα στον εαυτό μου για να βεβαιωθώ ότι δεν μου κατέβαιναν από το κεφάλι ό,τι διάβαζα πριν.

Όποιος έχει λοιπόν όρεξη (και χρόνο) ας διαβάσει παρακάτω. Ενδιάμεσα και τα σχόλιά μου…

————————————–

Η πριγκήπισσα και το μπιζέλι

Μια φορά ήταν ένας πρίγκηπας που ήθελε να παντρευτεί. [Πρωτότυπο, αλλά ας μην γίνομαι κακός από τώρα.]
Ο βασιλιάς και η βασίλισσα του πρότειναν πολλές κοπέλες, όλες όμορφες πριγκίπισσες. “Πρέπει να τις δω μόνος μου”, είπε ο πρίγκιπας που δεν ευχαριστιόταν εύκολα και βγήκε ν’ αναζητήσει μόνος του την αγαπημένη του. [Αν και δύσκολος, σωστός]

Πήγε σε πολλές χώρες, γνώρισε κόρες βασιλέων. Δεν εντυπωσιάστηκε ιδιαίτερα αν και όλες ήταν πολύ όμορφες. [Αλήθεια, υπάρχει καμμιά άσχημη πριγκίπησσα; Just asking]. Ο πρίγκηπας έψαχνε μια νύφη όχι μόνο από βασιλική γενιά, αλλά όμορφη και πολύ ευγενική – κατά τη γνώμη του, μια πραγματική πριγκήπισσα. [Άρα όσες έβλεπε μέχρι τότε μπορεί να ήταν πολύ όμορφες αλλά ήταν αγενείς ... ]. Γύρισε στην πατρίδα του κι είπε στους γονείς του πως είχε απελπιστεί, δεν θα έβρισκε ποτέ την κατάλληλη [Πολύ δύσκολος τελικά]

Ο βασιλιάς και η βασίλισσα στενοχωρήθηκαν που ο γιος τους ήταν τόσο ιδιότροπος [βλέπετε; δεν το λέω μόνο εγώ!]. “Περίμενε και θα δεις”, είπε ο βασιλιάς, “θα του περάσει με τον καιρό”.

[Τώρα αρχίζει το καλό]

Μια νύχτα που μάνιαζε καταιγίδα, ακούστηκε ένα δυνατό χτύπημα στην πόρτα του πύργου. Ο γέρο βασιλιάς άνοιξε την πόρτα. [... Βασιλιάς και να ανοίγει αυτός την πόρτα; Δεν υπήρχε υπηρετικό προσωπικό;] Στο κατώφλι στεκόταν μια νέα με μουσκεμένα ρούχα και μαλλιά που έσταζαν απ’ τη βροχή.
“Είσαι πριγκίπισσα;” ρώτησε ο βασιλιάς γεμάτος ελπίδα.[... στο Θεό σας... είναι ερώτηση τώρα αυτή;]
“Ναι, είμαι”, απάντησε η νέα. [Ω, τι σύμπτωση!]
“Αληθινή πριγκίπισσα;” [το χαβά του αυτός]
“Φυσικά!”
“Έλα, πέρασε αγαπητή μου”, είπε ο βασιλιάς. [Δηλαδή, όλοι οι άλλοι να πάτε να χεστείτε, μόνο αν είστε πρίγκηπες θα δείτε στον ήλιο μοίρα. Ωραία πράγματα μαθαίνουμε στα παιδιά μας!]

Ο βασιλιάς φώναξε την βασίλισσα που έτρεξε αμέσως.
“Αγαπητή μου, από δω μια αληθινή πριγκίπισσα”, είπε, κοιτάζοντάς την με σημασία.[Γϊνεται όλο και πιο ηλίθιο...]
“Μια αληθινή πριγκίπισσα, μόνη μεσα στη βροχή;” απόρησε η βασίλισσα. [Εδώ που τα λέμε, έχει κι ένα δίκιο]
“Μη διαφωνείς αγαπητή μου. [ή είσαι βασιλιάς και περνάει το δικό σου, ή δεν είσαι.] Δεν βλέπεις πως η νεαρή κυρία πρέπει να φορέσει στεγνά ρούχα και να ζεσταθεί;[Υπενθυμίζω πως αυτό ισχύει μόνο επειδή είναι πριγκίπισσα... Αν ήταν οτιδήποτε άλλο ας πάθαινε και πούντα και γάγγραινα μαζί]
“Πολύ καλά. Πέρασε, βολέψου σαν στο σπίτι σου”, είπε η βασίλισσα στην πριγκίπισσα. “Έχω ό,τι σου χρειάζεται”. [Σαν απειλή ακούγεται αυτό αλλά τέλος πάντων.]

Ενώ η πριγκίπισσα στέγνωνε τα μαλλιά της και φορούσε στεγνά ρούχα, η βασίλισσα φώναξε τις υπηρέτριες. [Είπα κι εγώ, σιγά μην και δεν είχε υπηρετικό προσωπικό. Και το γεγονός ότι δεν τους ξύπνησε για να ανοίξουν την πόρτα του πύργου, δείχνει πόσο καλή βασίλισσα ήταν. Να'ναι καλά η γυναίκα]
“Στρώσε το κρεβάτι στον ξενώνα. Θα χρειαστούμε είκοσι πουπουλένια στρώματα και είκοσι πουπουλένια παπλώματα. Βιαστείτε”. [Είχε το σχέδιό της η ρουφιάνα]
“Μάλιστα, Μεγαλειοτάτη”, είπε η καμαριέρα και πήγε στη λινοθήκη να φέρει τα πουπουλένεια στρωσίδια.
“Τώρα θα δούμε αν είναι αληθινή πριγκίπισσα”, μουρμούρισε η βασίλισσα κι έχωσε ένα μπιζέλι κάτω από το τελευταίο στρώμα. [Τώρα τι κόλπο είναι αυτό; Έχετε κι εσείς την ίδια αγωνία με μένα, ε; Διαβάστε παρακάτω]

Η πριγκίπισσα σκαρφάλωσε πάνω στα είκοσι στρώματα και στα είκοσι παπλώματα και κούρνιασε κάτω από τα δύο τελευταία παπλώματα. [Τουλάχιστον ήταν έξυπνη. Θα μπορούσε να είχε κουρνιάσει κάτω από το πρώτο πάπλωμα και να πάθει αναφυλαξία από τη ζέστη]
“Καλόν ύπνο, αγαπητή μου”, είπε η βασίλισσα κλείνοντας την πόρτα μαλακά.
Στον διάδρομο, συνάντησε τον πρίγκηπα. “Έχουμε επισκέπτη, μητέρα;” τη ρώτησε.
“Ναι, γιε μου, μια πριγκίπισσα. Την έπιασε η βροχή κι είναι πολύ κουρασμένη. [Μωρέ ας μην ήταν πριγκίπισσα... άντε μην αρχίσω πάλι] Θα την δεις το πρωί”.
Ο πρίγκηπας δεν είπε τίποτα. Είχε δει τόσες πολλές πριγκίπισσες που είχε χάσει κάθε ελπίδα πως θα έβρισκε σύζυγο. [Απορία: τις δοκίμαζε κιόλας;]

Το άλλο πρωί, συναντήθηκαν όλοι στο τραπέζι. “Κοιμήθηκες καλά, αγαπητή μου;” ρώτησε ο βασιλιάς την πριγκίπισσα.
“Ω, δεν έκλεισα μάτι!” είπε εκείνη. [Πού πήγε η ευγένεια; οι καλοί τρόποι; η καλή ανατροφή; τι σκατά πριγκίπισσα είναι;]
“Με συγχωρείτε που το λέω, [τουλάχιστον ζητάει και συγγνώμη, κάτι είναι κι αυτό] αλλά τα στρωσίδια μου είχαν ένα σκληρό σβώλο. Έχω γεμίσει μελανιές σ’όλο μου το σώμα”. [Σκληρός σβώλος; το μπιζέλι; και πάνω από είκοσι παπλώματα και είκοσι στρώματα;;;]

[Τα-ρα-τα-τααααα! Η φοβερή κατάληξη του παραμυθιού!]

“Αααα! μια αληθινή πριγκίπισσα!”, φώναξε η βασίλισσα. [Κάτι έχω χάσει, δεν εξηγείται αλλιώς] Και τους εξήγησε για το μπιζέλι. [Προφανώς οι υπόλοιποι το καταλάβανε γιατί αν πάνω από είκοσι παπλώματα και στρώματα ο κώλος σου μελανιάζει από ένα μικρό μπιζέλι τότε είσαι αληθινή πριγκίπισσα. Εγώ αδυνατώ]
Ο πρίγκηπας, γοητευμένος, [χα χα χα... συγγνώμη, παραφέρθην] ζήτησε από την πριγκίπισσα να τον παντρευτεί, γιατί ήξερε πως ήταν η κατάλληλη γυναίκα γι’ αυτόν. [Χαααααα χα χα χα χα.... συγγνώμη αλλά.. χαχαχαααααααααα... ... ...] Κι ο βασιλιάς, από τη χαρά του, έβαλε το μπιζέλι στο βασιλικό μουσείο!
[ΧΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑ ... πόσα κιλά μ...α είχε στο μυαλό αυτός που το έγραψε; Κι εμείς που το διαβάζουμε;]

Τελικά, πείτε μου… είναι παραμύθια αυτά;

Η "διαστρέβλωση" των παραμυθιών

Τα παραμύθια είχαν σχεδόν πάντα αίσιο τέλος και ένα διδακτικό χαρακτήρα. Έτσι ξεκίνησε μια τάση διαστρέβλωσης των διηγημάτων, σε μια προσπάθεια ερμηνείας τους, κατανόησης και επανέκδοσής τους με το προσωπικό ίχνος του κάθε ενός που το επιχειρούσε. Αυτό εξελίχθητε σε μια, θα μπορούσε να πει κανείς, εμμονική διαδικασία αλλοίωσης του ευτυχισμένου τέλους των ιστοριών, των χαρακτήρων, αλλά και της εμφάνισής τους. Από αυτό παράχθηκαν νέες ιστορίες περίπλοκες, συνδυασμοί 2-3 παλιότερων παραμυθιών, με σκοτεινούς ήρωες, εναλλακτικά τέλη, που ανταποκρίνονται στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Η Σταχτοπούτα δεν παίρνει ποτέ το γοβάκι της, ο Πινόκιο έχει δολοφονικές τάσεις, ενώ ένας καινούριος ήρωας, ο Shrek συναντά τον παπουτσωμένο γάτο, σε νέες περιπέτειες. Παράλληλα γεννιούνται νέοι ήρωες με υποχθόνια ένστικτα, αλλά αγνή καρδιά, που δεν ανήκουν ξεκάθαρα στο καλό ή στο κακό(Νεκρή νύφη, του Tim Burton).

Alice in Wonderland - 2010

Alice in Wonderland (1903)

Η Προέλευση των Παραμυθιών

Οι αρχαιότερες γραπτές ιστορίες που ανακαλύφθηκαν ήταν στην Ανατολή και αποτελούνταν από μια συλλογή από σανσκριτικά παραμύθια με πέντε βιβλία, τα Ινδικά Πανχατάντρα. Δε γνωρίζουμε πότε γράφτηκαν, πιστεύεται όμως ότι έφτασαν στην Ελλάδα την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τα βιβλία αυτά τα χρησιμοποιούσαν για να εκπαιδεύσουν τους νεαρούς Ινδούς αριστοκράτες. Υπάρχουν επίσης οι βουδιστικοί θρύλοι Πατάκα, οι οποίοι έχουν γραφτεί πριν από 2000 χρόνια και οι περσικοί μύθοι Νεράιδες και Τζίνια, ενώ οι αρχαιότεροι από όλους εμφανίστηκαν στην Αίγυπτο το 1400 π.Χ.
Η παλαιότερη συλλογή παραμυθιών στην Ευρώπη εμφανίστηκε μετά την εποχή της Αναγέννησης στην Ιταλία και συγκεκριμένα στη Βενετία το 1550 από τον Στραπαρόλα, όταν δημοσίευσε τα Νότι Πιατσέβολι. Αποτελούνταν από μια συλλογή που περιελάμβανε αστεία, αινίγματα και ιστορίες. Έναν αιώνα αργότερα ο Τζιαν – Μπατίστα Μπαζίλ έγραψε το Πενταήμερο το οποίο θεωρείται και η καλύτερη συλλογή παραμυθιών. Κάποιες από αυτές τις ιστορίες μεταφράστηκαν στα γαλλικά γύρω στο 1560-76 και δημοσιεύτηκαν από τον Κάρολο Περρώ με τίτλο Ιστορίες των Ξωτικών. Αυτή η συλλογή ήταν η αρχή για την εδραίωση των παραμυθιών στην Ευρώπη. Ο Γάλλος Σεντύβ μελέτησε τα παραμύθια του Περρώ και διατύπωσε την άποψη ότι προέρχονταν από παλιές τελετουργίες. Στη συνέχεια ακολούθησαν τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ από την Γερμανία.
Ο Γάλλος Βαν Γκένεπ σύνδεσε το παραμύθι με τον τοτεμισμό και τις σχετικές τελετές. Ο Γερμανός Νάουμαν υποστήριξε ότι υπάρχουν πολλά ίχνη λατρευτικών τελετών στο παραμύθι, πρέπει όμως να διερευνηθούν προσεκτικά. Οι θεωρίες αυτές έχουν συμβάλλει στην κατανόηση των παραμυθιών, αλλά δεν μας εξηγούν την καταγωγή τους. Σήμερα τα βιβλία των παραμυθιών είναι δημοφιλή όχι μόνο σαν ιστορίες για παιδιά αλλά και σαν αντικείμενο μελέτης ανθρωπολογικών, ψυχολογικών και μεταφυσικών ερευνών.
Τα παραμύθια από πάντα είχαν από πολύ μεγάλη σημασία και δεν ήταν απλά ένας τρόπος ψυχαγωγίας. Θεωρήθηκε πως είχαν καταστροφικά αποτελέσματα που παραβίαζαν θρησκευτικά και μαγικά ταμπού που σχετίζονται με αυτά. Κατά την εποχή του Μεσαίωνα κάποια απαγορεύτηκαν διότι θεωρήθηκαν ως παγανιστικά μαγικά εργαλεία ή ιδεολογήματα εξέγερσης κατά της φεουδαρχικής κοινωνίας όπου, ο φτωχός νέος της κατώτατης κοινωνικής τάξης φτάνει να παντρευτεί την βασιλοπούλα υπερβαίνοντας το εθιμικό δίκαιο.
Σε πολλές χώρες, όπως για παράδειγμα στη Βόρεια Αφρική, πιστεύεται ότι εκείνος που διηγείται παραμύθια, όσο ο ήλιος λάμπει, κινδυνεύει να χάσει τα μαλλιά του. Σε άλλα μέρη πιστεύεται ότι τα παραμύθια πρέπει να λέγονται μόνο κατά τη διάρκεια του θερισμού. Όμως, ο παραδοσιακός και ασφαλής τρόπος και χρόνος για να διαβάσει κάποιος παραμύθια είναι το βράδυ, κοντά στο τζάκι, με κλειστές τις πόρτες και παράθυρα. Η επιτυχία των παραμυθιών σε όλες τις χώρες και τους πολιτισμούς του κόσμου εδώ και χιλιάδες χρόνια δείχνει ότι μέσα από τα διάφορα επίπεδα ερμηνείας τους, έχουν να διδάξουν τόσο τους ενήλικες όσο και τα παιδιά. Παρόλο που τα παραμύθια υπάρχουν από τόσο παλιά σε όλον τον κόσμο, οι πλοκές τους είναι σχετικά λίγες και υπάρχουν ομοιότητες σε όλες τις χώρες μια και αλλάζουν προσαρμοζόμενες κάθε φορά στο νέο πολιτιστικό τους περιβάλλον.